Actueel

“Dank @hugodejonge voor het noemen van ook de #GGZ dit keer tijdens de #persconferentie”. Een opgeluchte tweet van Melissa (@liefsliss) op 7 april, even na 19 uur. Eerlijk is eerlijk, de persconferenties volg ik al niet meer. Ik lees het wel in de krant of hoor het samengevat op het journaal. Bijzonder hoe het menselijk brein werkt, soms zuig ik het nieuws op, of zit ik uren te kijken naar Politiek24. En de volgende dag zet ik de radio aan en geniet ik van de popmuziek die uit de speaker klinkt. “Een beetje verliefd” van André Hazes klinkt in mijn oren terwijl ik deze column schrijf.

Het zijn intensieve en bizarre weken. En met mijn eigen moeite om alles een plek te geven en om te gaan met het verplicht thuis blijven, de continue alertheid die je nodig hebt in de supermarkt, familieleden die ziek zijn, zoek ik ook de worsteling op die tweeps met hun psychische kwetsbaarheid doormaken. Er zijn er genoeg die via Twitter delen als ze het even zwaar hebben. Een digitaal hart onder de riem, ik heb er al veel uitgedeeld. En ik weet niet of het jullie opvalt, of dat het mijn licht sentimentele gemoedsrust is, maar er zijn tegelijk veel crowdfunding acties gaande. Voor een nieuwe bril, een electrische fiets, een rolstoelbus. Thuis geef ik minder geld uit, dus ik probeer zoveel mogelijk mensen die het nog zwaarder hebben wat ‘toe te stoppen’. “Stayin’ Alive” klinkt intussen uit mijn koptelefoon, de schelle stemmen van de Bee Gees. En een hele toepasselijke titel in het hier en nu.

“Dank voor het noemen van ook de GGZ”. Ik zie en lees dat in deze tijden een deel van de mensen met een psychische kwetsbaarheid opfleurt, prikkels vallen weg, het land valt stil, zij hoeven niet meer uit alle macht te proberen iets bij te houden. Tegelijk is het voor anderen een nachtmerrie. Dinsdag 14 april ga ik proberen de lunchlezing van Charlotte Bouwman te volgen via Twitter, zij geeft aan “mensen te kennen die zelfmoord hebben gepleegd omdat ze geen goede hulp meer kregen door corona.” Er wordt druk gespeculeerd over hoe de wereld er na deze crisis uit zal zien. Sommigen dromen over mooie dingen. Ik weet niet of de fundamentele veranderingen, waarvan ik denk dat ze enorm zouden helpen, er gaan komen. Ik betwijfel het. Nadat de boel weer op gang komt, ga ik maar gewoon door met het verbeteren van de context waarin mensen met een psychische kwetsbaarheid moeten functioneren. Meer op de mens en maatschappij gerichte GGZ-instellingen, gemeentelijk beleid dat mensen niet apart zet, maar insluit. Initiatieven van onderop. Verhalen ophalen en doorvertellen. En er nog steeds zijn voor mensen die ik persoonlijk ken en die steun nodig hebben. Dichtbij en verder weg.

Het paasweekend ligt als ik dit schrijf voor mijn voeten. Met “even aan mijn moeder vragen” van Bloem als achtergrondklanken wens ik jullie alle kracht en steun om ons er met elkaar doorheen te slaan. Nu het ook in mijn eigen omgeving dichtbij is gekomen, kan ik steeds slechter naar de beelden van de IC kijken. Duimen jullie ook een beetje voor mij deze weken?

Blijf thuis en gezond!

deze column verscheen in de nieuwsbrief van het GGZ beraad Overijssel van april 2020

de nieuwsbrieven vind je hier

Het is najaar 2013, de decentralisaties van zorg naar gemeenten staan in het middelpunt van de belangstelling. Gemeentebestuurders roepen met veel bravoure dat ze “het varkentje wel even gaan wassen”. Geen tientallen hulpverleners meer in een gezin, geen gesubsidieerde zorg voor mensen die dat prima zelf kunnen betalen, geen kastje naar de muur meer, geen focus op beperkingen maar op eigen kracht, maatwerk omdat de gemeente dichter bij de inwoner staat. Naast het enthousiasme van bestuurders klonken de zorgen van inwoners die afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning. De centrale vraag bleef heel lang: houd ik mijn zorg en blijft mijn huidige zorgverlener mij helpen?

De operatie werd gebracht als een behoorlijk technische exercitie. Over de hoogte van het budget (lees de bezuiniging) werd flink gediscussieerd, maar daar bleef het wel bij. Zeker in gemeenteraden vlogen begrippen als eigen kracht, zelfredzaamheid, zachte landing, de vraag achter de vraag, T-shaped professional je om de oren. Lak de naam van de gemeente uit de eerste beleidsnota’s over het sociaal domein weg, en je hebt werkelijk geen idee waar ze geschreven zijn. En eerlijk gezegd, dat is nog steeds in hoge mate zo. Daarom dacht ik in 2013 al na over de vraag: hoe maak je de discussies in het sociaal domein in de gemeenteraad politiek? Politiek gaat over waarden. Zelf kwam ik bij begrippen als keuzevrijheid, vertrouwen (tussen inwoner, gemeente, zorgaanbieder), ruimte voor vernieuwing en dus kleine aanbieders (PGB, initiatief van onderop), stevige (cliënt)ondersteuning van de inwoner. Waarden waarmee mijn partij (GroenLinks) de verkiezingscampagne van 2014 inging. In de debatten die volgden moest je vaak zoeken naar politieke verschillen. Maar die waren er wel. De VVD bijvoorbeeld stelde betaalbaarheid (het rijksbudget is maatgevend, meer mag niet worden uitgegeven) en controle (op fraude en misbruik) centraal, de SP hamerde op goede salarissen voor de werknemers in de zorg. Toch leverde het zelden debatten op die over fundamentele waarden gingen.

Het is 2020 en de Raad voor het Openbaar Bestuur[1] concludeert dat in de debatten over het sociaal domein in de gemeenteraden de waarden (waar staan we voor) en missie (waarom bestaan we) er bekaaid afkomen. Dat komt omdat de gemeenteraad geen opdrachtgever is, maar meestal volger. In feite schrijven beleidsmedewerkers vanuit hun eigen logica de nota’s. Dit betekent dat de strategie (hoe komen we daar) centraal staat. Het gaat veel te snel over concrete doelstellingen (hoewel die vaak ook niet concreet worden) en budgetten. De waan van de financiële situatie (lees terugkerende tekorten) staat centraal, niet de maatschappelijke waarden. In de aanbevelingen van de Raad voor het Openbaar Bestuur lees ik vooral: gemeenteraad pak het voortouw en bepaal de maatschappelijke effecten die je wilt bereiken! Wat mij betreft mogen adviesraden sociaal domein en organisaties als het GGZ-beraad dit ook stevig gaan uitdragen. Laat niet de systeemlogica en standaardreflexen van het ambtelijk apparaat (vooral bij financiële problemen zijn die overal hetzelfde) centraal staan, maar de inwoner. In wat voor maatschappij willen wij leven en welke plek is daarvoor ingeruimd voor inwoners met een kwetsbaarheid? Daar moet het debat in de lokale politieke arena over gaan!

Intussen weten we dat inwoners niet positief zijn over de decentralisaties. Landelijk onderzoek van eind 2019[2] leverde zorgwekkende cijfers op: van gebruikers van de Jeugdwet en de Wmo geeft slechts respectievelijk 5 en 9 procent aan dat de hulp en ondersteuning sinds 2015 verbeterd is. Veel meer ervaren de uitvoering van de taken als een verslechtering: 41 procent bij de Jeugdwet en 35 procent bij de Wmo. Die percentages liggen wel wat lager dan in 2016, toen bij zowel de Jeugdwet als de Wmo 46 procent aangaf dat de hulp verslechterd is sinds de gemeenten de taken op zich namen. Als je het dan hebt over een waarde gedreven debat, dan moet volgens mij deze onvrede centraal komen te staan. Hoe draaien we deze onvrede om in tevredenheid? Het sociaal domein is het waard!

[1] https://www.raadopenbaarbestuur.nl/documenten/publicaties/2020/02/13/advies-decentrale-taak-is-politieke-zaak

[2] https://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/nieuws/burger-minder-positief-over-3d-dan-ambtenaar.11492810.lynkx

deze column werd eerder geplaatst in de nieuwsbrief van het GGZ-beraad Overijssel.

Meld je nu aan voor de nieuwsbrief van de Kantel Academie Nederland. Binnenkort maakt de Kantel Academie Nederland een nieuwe start, we houden je via de nieuwsbrief op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

Wij gebruiken je mailadres alleen voor het versturen van de nieuwsbrief Kantel Academie Nederland 2.0. Afmelden kun je altijd via de link onderaan elke nieuwsbrief.

Vanaf december 2018 begeleid ik de aanbesteding Schuldhulpverlening.

Vrijdag 5 oktober bezochten rond de 60 belangstellenden het jubileum symposium van TransitieDOEN.

Woensdag 19 september 2018 was het precies 5 jaar geleden dat ik startte met TransitieDOEN. Alle reden voor een feestje. En omdat ik vanuit de inhoud mijn werk doe, organiseerde ik een inhoudelijk symposium.

Het jubileumsymposium vond plaats op vrijdag 5 oktober 2108, van 14 tot 16 uur (met ruim de tijd voor een borrel) in Sio Zalencentrum Zwolle-Zuid.

THEMA: ERVARINGSDESKUNDIGHEID

Vanaf half mei 2018 werk ik als interim beleidsmedewerker sociaal domein bij de gemeente Coevorden.

Doe mee met de Kantel Academie, nu ook als Part-up!

Woensdag 19 september 2018 was het precies 5 jaar geleden dat ik startte met TransitieDOEN. Alle reden voor een feestje. En omdat ik vanuit de inhoud mijn werk doe, organiseer ik een inhoudelijk symposium.

Het jubileumsymposium vindt plaats op vrijdag 5 oktober, van 14 tot 16 uur (met ruim de tijd voor een borrel) in Sio Zalencentrum Zwolle-Zuid.

THEMA: ERVARINGSDESKUNDIGHEID

Inschrijven kan niet meer online. Wil je toch nog langs komen, mail me dan op aanmelden@transitiedoen.nl

Het programma:

Heb je nog vragen, mail me dan op remko@transitiedoen.nl

Zaterdag 11 februari kwam de verkiezingskrant van GroenLinks Zwolle uit, met de eerste advertentie van TransitieDOEN! In deze advertentie vraag ik aandacht voor twee Zwolse initiatieven van onderop.